انواع پمپ در انتقال اسید و مواد

به نقل از وبسایت قطار "اسید ها سیالاتی با قابلیت خوردگی بالا می باشند که در گرید های بالایی دسته بندی می شوند. بسیاری از ترکیبات و آلیاژ های فلزی از جمله فولاد که پر مصرف ترین فلز در صنایع می باشد در تماس با اسید به سرعت دچار خوردگی شده و آسیب پذیر است. از این رو در انتقال اسید ها، باز ها و مواد معدنی با قابلیت های خوردگی بالا از نوع خاصی از پمپ که به پمپ اسید شناخته می شود استفاده می شود.

پمپ اسید در واقع معرف نوع خاصی از پمپ ها نمی باشد و هم از نوع پمپ های گریز از مرکز، هم از نوع پمپ پیستونی و هم از نوع پمپ دیافراگمی می تواند تولید شده باشد.

پمپاژ اسید در صنایع برای اهداف مختلفی انجام می گیرد. به جز اسید های خوراکی که در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند بسیاری از عصاره ها و آب میوه جات و سبریجات از جمله آب لیمو دارای خواص اسیدی بوده برای انتقال آنها می بایست از پمپ اسید استفاده نمود. از اسید های قوی تر بصورت رقیق در شستشوی خط لوله نیز در صنایع استفاده می شود. بعنوان مثال برای شیتشوی خط لوله در کارخانجات قند و شکر از جریان اسید بصورت رقیق در خط لوله ها استفاده می شود."

پمپ استیل
پمپ استیل از نوع پمپ گریز از مرکز یا سانتریفیوژ می باشد که در طرح های مختلف همراه با هد و توان مختلفی تولید میشود. الکتروپمپ استیل برای انتقال آب و سیالات دیگر در صنایع مختلف غذایی، آبرسانی، سرماشی، تهویه مطبوع، فیلتراسیون، کشتی سازی، انرژی و کاربری های عمومی مورد استفاده قرار می گیرد. الکتروپمپ استیل هم بصورت افقی و هم بصورت عمودی تولید می شود. آریا صنعت وارد کننده انواع پمپ استیل برای کاربری های صنعتی مختلف در ایران می باشد.

پمپ استیل در دو گرید استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ قابل تولید می باشد. هر دو گرید از استنلس استیل ۳۰۴ و ۳۱۶ دارای ۱۸% کروم در ترکیبات شیمیایی خود و ۸% نیکل هستند که از فلز های فعال با قابلیت الکترون دهی بالا بوده و از اکسید شدن و زنگ زدگی آلیاژ های استیل جلوگیری می کنند. با این وجود پمپ استیل تنها برای انتقال آب شرب، آب فاضلاب ، آب نمک و اسید های بسیار رقیق قابل استفاده بوده و در تماس با اسید ها، مواد شوینده و بازهای قوی دچار خوردگی می شود.

پمپ استیل هم به شکل گریز از مرکز و هم به شکل پمپ دیافراگمی تولید می شود. در کاربری های عمومی تر پمپ استیل گریز از مرکز و در کاربری بصورت متصل به کمپرسور از پمپ استیل دیافراگمی استفاده می شود. پمپ های دیافراگمی قابلیت پمپاژ سیال به ارتفاعات بالاتر با هد بالا را دارند حال آنکه پمپ های گریز از مرکز استیل قابلیت انتقال دبی و حجم بالاتری از سیالات تا ارتفاعات محدودتری را دارند. علاوه بر این پمپ استیل دیافراگمی قابلیت انتقال سیال با ویسکوزیته بالاتر و با ذرات جامد معلق را نیز دارد که از دیگر مزایای پمپ های دیافراگمی نسبت به پمپ های گریز از مرکز محسوب می شود.

پمپ پلیمری یا پلاستیکی
پمپ پلیمری  دسته ای از الکتروپمپ ها می باشد که از آنها برای پمپاژ اسید های رقیق و واد شیمیایی خورنده Corrosive استفاده میشود. پمپ پلیمری در دسته پمپ های گریز از مرکز قرار میگیرد که از طریق پروانه با افزایش سرعت جریان سیال و انتقال آن به داخل دیفیوزر سبب افزایش فشار خروجی می شود. از پمپ های پلیمری اغلب در کارخانجات صنایع غذایی و دارویی که نیاز به شستشو و استریلیزه کردن لوله، اتصالات و خط جریان مواد از رسوبات و مولد ها می باشد استفاده می شود. اسید های رقیق پمپاژ شده توسط پمپ پلیمری شامل اسید سولفوریک رقیق، اسید سیتریک رقیق، اسید کلردیریک رقیق و بسته به نوع رسوبات انواع اسید های دیگر است. شرکت آریا صنعت وارد کننده انواع پمپ پلیمری در شکل های مختلف گریز از مرکز و دیافراگمی در ایران می باشد.

پلیمر ها از جمله PVC دارای چسبندگی مولکولی بسیار بالا و چسبندگی سطحی بسیار پایینی می باشند و این امر سبب می شود که تقریبا در تماس با هر نوع اسیدی فاقد واکنش پذیری باشند. پمپ های پلیمری که به پمپ مواد نیز شناخته می شود نسبت به پمپ های استیل سبک تر بوده، مقاومت بالاتری در تماس با اسید ها داشته و قیمت پایین تری دارند.

با وجود مزایای بسیار بالا پمپ های پلیمری دارای دو نقطه ضعف هستند. یکی به سبب وزن پایین در صورت عدم اتصال کامل به سطح به شدت با ارتعاش و حتی جابجایی روبرو خواهند شد و دیگر اینکه برای انتقال سیالات با دمای بسیار بالا مناسب نیستند. در دماهای بسیار بالا پلیمر ها دچار مشکل هستند و نرم می شوند. علاوه بر این در عملکرد با سیال در فشار بالا نیز قابلیت بکارگیری پمپ های پلیمری میسر نبوده و با امکان انفجار هوزینگ پمپ روبرو هستند.

بررسی موارد از کار افتادی الکتروپمپ

به نقل از اریا صنعت "با توجه به تنوع بسیار گسترده الکتروپمپ ها بیان دلیلی واحد برای از کار افتادگی آنها بدون در نظر گرفتن مکانیزم کاری انواع الکتروپمپ میسر نمی باشد. اغلب دلایل ذکر شده برای از کار افتادگی الکتروپمپ ها برای پمپ گریز از مرکز که گسترده تری نوع الکتروپمپ را شامل میشود بیان می شود. با این حال دلایل کلی نیز برای بررسی از کار افتادگی هر نوعی از پمپ بصورت مشترک وجود دارد. منظور از کار افتادگی الکتروپمپ کاهش دبی خروجی، کاهش هد انتقال سیال، صداهای نا متعارف و پمپاژ سیال بصورت نا منظم و با ضربه می باشد. موارد مانند روشن نشدن الکتروپمپ اغلب ناشی از سوختن کیت الکتریکی و یا مشکل در سیستم برق رسانی الکتروپمپ می باشد که از اسکوپ بحث در اینجا خارج می باشد. اغلب زمانیکی الکتروپمپ ها در جریان سیال دچار مشکلاتی میشوند اولین موردی که بررسی میشود نشتی پپمپ می باشد که به سبب از بین رفتن سیل مکانیکی شده که نه تنها میزان دبی خروجی و هد را کاهش می دهد بلکه سبب آسیب به دیگر اجزای الکتروپمپ می شود. عیب یابی الکتروپمپ ها بصورت دقیق تر معمولا از روی یک چک لیست با در نظر گرفتن موارد متعدد صورت می پذیرد."

• در صورتیکه الکتروپمپ جریان سیال بصورت متناوب و غیر ثابتی را در خروجی دارد بدین معناست که در جریان ورودی و مکش ورودی سیال به داخل الکتروپمپ هوا وجود دارد و هوا از نقطعه ای به داخل پمپ مکش میشود.
• در صورتیکه الکتروپمپ فشار سیال مورد نظر را در خروجی ندارد اغلب شیر ها و یا دریچه های ورودی و خروجی به سبب ایجاد رسوب تنگ شده اند. از دلایل دیگر این افت می تواند سرعت پایین یا توان پایین محرک یا الکتروموتور ها باشد. سایز نامناسب پروانه الکتروپمپ، خوردگی و یا شکستگی پروانه الکتروپمپ و اتصال نا مناسب الکتروپمپ در خط جریان سیال نیز می توانند از علل دیگر باشند.
• در صورتیکه الکتروپمپ میزان مصرف انرژی بسیار بالا و راندمان انرژی کمی دارد دلایل مختلفی چون گردش نا مناسب پروانه، تفاوت وزن مخصوص سیال پمپاژ شده با وزن مخصوص سیال مشخص شده برای الکتروپمپ و یا تفاوت ویسکوزیته سیال پمپاژ شونده با ویسکوزیته تعریف شده برای الکتروپمپ می باشد.
• در صورتیکه سیل مکانیکی الکتروپمپ در بازه های زمانی بسیار کوتاهی دچار شکست یا خوردگی می شوند اغلب کافی نبوده میزان NPSH از دلایل اصلی آن می باشد. خارج شدن شافت از محور اصلی، فشار بالای مکش، اتصالات نا مناسب بلبرینگ و یاتاقان، خارج شدن پروانه از حالت بالانس و خشک کار کردن الکتروپمپ می تواند از دیگر دلایل آن باشد.
• در صورتیکه الکتروپمپ دچار لرزش های نا متعارفی در حین کار می شود دلیل آن می تواند متعدد شامل کافی نبودن NPSH موجود، گرفتگی و یا تنگ شدن دریچه های ورودی و خروجی، شکستگی پروانه یا خمیدگی یکی از پره ها، خارج شدن شافت مرکزی از محور اصلی، روغن کاری نا مناسب سیستم کوپلینگ، خارج شدن پروانه از حالت بالانس و نزدیک شدن سرعت کاری به فرکانس طبیعی الکتروپمپ می باشد.

مقایسه پمپ گریز از مرکز با دیگر انواع پمپ

الکتروپمپ ها در واقع ماشین آلاتی هستند که از آنها برای انتقال سیالات در فاز مایع از یک نقطه با ارتفاع مشخص به نقطه ای دیگر که گاهی با ارتفاع برابر و اغلب در ارتفاعات بالاتر استفاده می شود. پمپ ها در واقع در مقایسه با کمپرسور ها که برای افزایش فشار و انتقال سیالات در فاز گاز مورد استفاده قرار می گیرند دو ماشین صنعتی پر کاربرد در انتقال سیالات محسوب می شوند. انواع بسیار متعددی پمپ که بر حسب نوع مواد قابل انتقال، ویسکوزیته سیال، دبی جریان مورد نیاز، هد جریان سیال، میزان و قابلیت خورندگی سیالات دسته بندی می شوند در صنایع وجود دارند.

پمپ های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ در واقع دسته ای بسیار پر کاربرد از پمپ های صنعتی هستند که از مکانیزم گردش پروانه یا ایمپلر در داخل یک هوزینگ برای انتقال سیال استفاده می کنند. در واقع در این عملکرد با گردش ایمپلر سیال از یک سمت به سبب کاهش فشار مکش شده و در سمت دیگر با فشار بیشتر از پمپ خارج می شود. برای مقایسه پمپ گریز از مرکز با انواع دیگر پمپ به معرفی برخی از انواع پر کاربرد پمپ های صنعتی می پردازیم.

1. پمپ پیستونی : یکی از قدرتمند ترین نوع پمپ های صنعتی می باشد که اغلب با اتصال به یک موتور احتراق داخلی بصورت سیلندر پیستونی عمل می کند. پمپ دنده ای قابلیت انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا را در ارتفاعات بلند دارد.
2. پمپ دیافراگمی : در واقع دسته ای از پمپ های پنوماتیکی می باشند که بصورت تک دیافراگم و یا دیافراگم دوبل عمل می کنند و قابلیت بالایی در انتقال سیالات تا ارتفاعات زیاد داشته بصورت سیکلی کار می کنند.
3. پمپ دنده ای : دسته ای از الکتروپمپ ها هستند که شباهت هایی با پمپ های گریز از مرکز دارند که در آنها بجای پروانه یا ایمپلر پمپ از یک دنده استفاده شده است. دبی جریان خروجی از پمپ های دنده ای محدود اما دارای دقت زیادی در حجم می باشند.
4. لوب پمپ ها : دسته ای از الکتروپمپ ها هستند که در داخل هوزینگ خود بجای دنده یا ایمپلز از لوب هایی استفاده می کنند و کاربری آنها در صنایع محدود می باشد.

5. دسته های دیگری از الکتروپمپ ها نیز وجود دارند که اغلب در واقع نوعی از پمپ گریز از مرکز با ویژگی هایی خاص هستند که از آنها می توان به پمپ اسید یا پمپ موارد که در واقع نوعی پمپ گریز از مرکز با قابلیت مکش و انتقال مواد خورنده هستند، پمپ های طبقاتی که در واقع از اتصال سری پمپ های گریز از مرکز به منظور افزایش هد خروجی آنها استفاده شده اند از این قبیل پمپ ها هستند.

   به منظور تهیه پمپ مناسب با عملکردی که مد نظر شما می باشد نیاز به اطلاعات فنی می باشد. تذکر این نکته که پمپ ها در هر نوع و هر سازی که باشند قابلیت مکش سیال از ارتفاع بیش از ۱۰ متر را مطابق با قوانین مکانیک سیالات ندارند و هد پمپ در واقع بر حسب ارتفاعی است که پمپ قابلیت انتقال سیال را دارد و نه مکش سیال. جهت خرید و استفاده از پمپ ها می بایست موارد زیر را به دقت مورد بررسی قرار داده و ترجیحا از مشاوره مهندسین متخصص این زمینه استفاده نمود.

   مشخصات مکانیکی الکتروپمپ ها

   • هد الکتروپمپ : در واقع حداکثر ارتفاعی است که پمپ ها قابلیت انتقال سیال به آن ارتفاع را دارند و با حرف H مشخص می شود. پمپ های پروانه ای یا سانتریفیوژ دارای سطح هد متوسط و پمپ های پیستونی دارای هد بسیار بالایی هستند.
   • دبی جریان خروجی پمپ : میزان سیال انتقال یافته توسط پمپ بر حسب متر مکعب در ساعت یا در ثانیه را دبی جریان پمپ می نامند که در علم فیزیک مکانیک با Q نمایش داده می شود. پمپ های پروانه ای گریز از مرکز اغلب دارای دبی جریان خروجی بالایی هستند و حتی برای افزایش دبی خروجی می توان آنها را بصورت موازی در مسیر بست.
   • توان پمپ : یکی از مفاهیمی می باشد که اغلب با نوع و میزان الکتریسیته و در انتخاب الکتروموتور مولد پمپ حائز اهمیت است.
   • ویسکوزیته سیال : یکی از مهمترین معیار ها در انتخاب نوع الکتروموتور ویسکوزیته سیال می باشد. پمپ های گریز از مرکز قابلیت مکش و پمپاژ سیالات با ویسکوزیته کم و متوسط را دارند. برای ویسکوزیته های بالاتر استفاده از پمپ های دیافراگمی و پیستونی پیشنهاد می شود.
   • قابلیت انتقال سیال با ذرات جامد معلق : یکی دیگر از معیار هایی است که بر انتخاب نوع الکتروپمپ موثر می باشد. پمپ های گریز از مرکز سطح متوسطی از ابعاد ذرات جامد و پمپ های پیستونی حداقل تحمل را در انتقال سیالات با ذرات جامد معلق دارند.
   • قابلیت خورندگی سیالات : یکی دیگر از معیار های انتخاب نوع و بالاخص متریال بکار رفته در تولید الکتروپمپ محسوب می شود. انتخاب متریال پروانه و ایمپلر پمپ که می تواند از جنس استنلس استیل و یا از جنس های پلیمری مانند نئوپرین باشند، انتخاب متریال در تولید هوزینگ و بدنه الکتروپمپ ها که در نهایت به انتخاب پمپ اسید و پمپ مواد می انجامد از این دسته انتخاب ها هستند.

   منبع: وبسایت دوستان

پمپ گریز از مرکز یا سانتریفیوز یکی از پر مصرف ترین نوع پمپ‌های صنعتی محسوب می‌شود که در شکل‌ها و دسته‌بندی‌های مختلف و با بکارگیری متریال مختلفی تولید می‌شود. مبنای کار تمامی پمپ‌های گریز از مرکز یکسان بوده و گردش یک پروانه یا ایمپلر در داخل پمپ سبب کاهش فشار و مکش در یک سمت پمپ و خروج با سرعت بالا در سمت دیگر می‌باشد که پس از ورود جریان سیال پر سرعت به داخل دیفیوزر سرعت شکسته به فشار تبدیل شده و قابلیت را برای انتقال سیال به ارتفاعات بالاتر فراهم می‌کند.

پمپ‌های گریز از مرکز یا سانتریفیوژ در دسته الکتروپمپ‌هایی با دبی جریان بالا و هد متوسط هستند. بدین معنا که قابلیت این سری از پمپ‌ها در انتقال حجم بالایی از سیال وجود دارد اما ارتفاعی که سیال را به آن پمپاژ می‌کنند در دسته پمپ‌های متوسط قرار دارد. بعنوان مثال در مقایسه با پمپ‌های دنده ای و پیستونی اغلب دبی جریان بالاتری دارند اما بالاخص در قیاس با پمپ‌های پیستونی که از موتور های احتراق داخلی و به شکل سیلندر پیستونی استفاده می‌کنند هد یا ارتفاع انتقال سیال پایین تری دارند.

پروانه یا ایمپلر پمپ گریز از مرکز هم از گرید ها و آلیاژ های فلزی (بالاخص استنلس استیل) و هم از متریال‌های لاستیکی تولید می‌شود. شکل پره‌ها Vane و تعداد پره‌ها بر روی تمامی مشخصات مکانیکی پمپ از جمله دبی، هد، لرزش و صدا، توان و راندمان پمپ تاثیر بسیاری دارد. برخی از انواع پروانه پمپ در یک سمت بصورت یک دیسک دایره‌ای بسته و برخی دیگر مانند پره‌های هواکش باز می‌باشند.

انواع و کاربری پمپ های گریز از مرکز

یکی از مشخصات بسیار ایده آل پمپ‌های گریز از مرکز قابلیت افزایش هد (ارتفاع انتقال سیال) و دبی (حجم سیال منتقل شده) با تغییر در بستن چند پمپ می‌باشد. بدین صورت که اگر دو یا چند پمپ گریز از مرکز را بصورت سری ببندیم قابلیت افزایش هد یا ارتفاع را افزایش می‌دهیم که منجر به تولید نوعی پمپ به نام پمپ طبقاتی نیز شده است. همینطور در صورتیکه نیاز به دبی بالاتری از جریان سیال داشته باشیم قابلیت بستن چند پمپ گریز از مرکز بصورت موازی وجود دارد. در زیر به بررسی دسته بندی‌های مختلفی که از پمپ‌های گریز از مرکز وجود دارد می‌پردازیم.

• پمپ استیل : دسته ای از پمپ‌های گریز از مرکز هستند که بدنه هوزینگ پمپ و پروانه از جنس استنلس استیل (ضد زنگ) تولید می‌شود و در صنایع غذایی و دارویی دارای کاربری‌های عمده ای هستند.
• پمپ مواد : نوعی از پمپ گریز از مرکز می‌باشد که از آن برای انتقال مواد با قابلیت خورندگی بالا و اغلب اسید‌های رقیق استفاده می‌شود که نمونه‌هایی از آن‌ها در صنایع تولید قند و شکر برای سیرکولاسیون اسید و شستشوی لوله‌ها استفاده می‌شوند.
• پمپ طبقاتی : پمپ های گریز از مرکزی هستند که بصورت سری در چند مرحله بسته شده و دارای قابلیت انتقال سیال به ارتفاعات بسیار بالایی هستند.
• پمپ کف کش یا لجن کش : نوعی از پمپ‌های گریز از مرکز هستند که از آن‌ها در فاضلاب‌ها و یا در استخر ها برای تخلیه آب استفاده می‌شود و اغلب بصورت عمودی تولید می شوند.
• پمپ‌های دریایی : این سری از پمپ‌ها مانند پمپ‌های Johnson, Jabsco که بر روی قایق‌های موتوری بسته می‌شوند و به پمپ آب شور نیز شناخته می‌شوند. پمپ‌های دریایی اغلب از ایمپلر های لاستیکی از 3 الی 12 پره استفاده می‌کنند.

منبع مقاله

آکومولاتور یک قطعه مکانیکی می باشد که در سیستم های هیدرولیکی بکار گرفته می شوند. آومولاتور که به مخزن نیتروژن نیز شناخته می شود یک سیستم هیدرولیکی پنوماتیکی می باشد بدین معنا که در یک سمت با روغن هیدرولیک و در سمت دیگر با نیتروژن که بصورت گاز پر شده است سرو کار دارد. یک غشای میانی که می تواند از جنس تیوپی و یا انواع دیافراگم ها باشد بین این دو سیال قرار گرفته اند. نقش آکومولاتور در سیستم های هیدرولیک جلوگیری از ایجاد ضربه و حتی جلوگیری از ترکیدن منبع هیدرولیک می باشد که با ایجاد توازن بین دو سطح عمل می کند.

آکومولاتور ها در شکل های مختلفی ساخته می شوند که آکومولاتور تیوپی در واقع پر مصرف ترین این قطعات صنعتی است. نمونه هایی از آکومولاتور های دیافراگمی نیز دارای کاربری صنعتی هستند اما تفاوت آنها در این است که با پارگی تیوپ آکومولاتور تیوپی قابل تعویض می باشد اما آکومولاتور های دیافراگمی پس از خرابی قابل تعمیر و تعویض دیافراگم نیستند. آکومولاتور ها با برند های مختلفی در ایران یافت می شوند که اولائر و هایداک دو مورد از معروف ترین آنها هستند.

پمپ پیستونی دسته ای قدرتمند از الکتروپمپ ها می باشد که دارای جریان غیر ثابت و متناوب می باشد. پمپ پیستونی معمولا بصورت متصل به موتور های احتراق داخلی عمل می کند و از این رو دارای متعلقات گران قیمتی می باشد. پمپ پیستونی دارای هد بالا و دبی کمی بوده و برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بسیار بالا و یا برای ارتفاعات بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.

پمپ پیستونی از سیستم انتقال مثبت سیال استفاده می کند و جزو الکتروپمپ ها با هد بالا دسته بندی میشود. برند های مختلفی در دنیا به تولید پمپ پیستونی مشغول هستند. برخی از این برند ها مانند برتولینی دارای سابقه بسیار زیادی در تولید این نوع از الکتروپمپ ها هستند. پمپ پیستونی با وجود مزایای زیادی که دارد بر خلاف پمپ دنده ای و پمپ گریز از مرکز جریان ثابتی را بوجود نمی آورد.